آب پنیر یا ماء الجبن یا پودر آب ماست یکی از فراوردههای فرعی شیر است که معمولا از جداشدن آب از شیر طی اضافه کردن اسید، حرارت دادن، یا انعقاد مایه پنیری به دست میآید. این آب بعد از خشک شدن تبدیل به پودر آب پنیر میشود که خواص دارویی فراوانی دارد. این ماده، مایعی زرد مایل به سبز است، که شامل پروتئین، لاکتوز و مواد معدنی موجود در شیر میشود و دارای تمام ۹ اسید آمینه ضروری برای بدن است. البته مقدار لاکتوز آب پنیر کم است و برای افرادی که نمیتوانند لاکتوز را هضم کنند مناسب است.
پروتئین موجود در این ماده از بهترین پروتئینهای موجود در طبیعت است که دارای ارزش غذایی بالاتری نسبت به و حتی پروتئین تخم مرغ است؛ بنابراین بخشی از میتواند با آب پنیر برطرف شود.
آب پنیر از ترکیب مواد لاکتوگلوبولین، آلفا لاکتالبومین، آلبومین سرم شیر و ایمونوگلوبینها تشکیل شده است. سرم شیر دارای مواد مغذی و ارزشمند است و بیشتر به عنوان یک فرآورده جانبی شیر در نظر گرفته میشود. در صورتیکه شرکت کاله موفق شدهاست را بر پایه پرمیت شیر تولید کند؛ که در مقایسه با نوشابههای معمولی دارای قند کمتر، حاوی کلسیم و املاح شیر و دارای کالری کمتر است.
فواید آب پنیر
از خواص آب پنیر میتوان به چند مورد اشاره کرد. مواردی مثل اینکه سرعت هضم غذا را بالا میبرد، ضدیبوست و بهترین کاهش دهنده وزن به خصوص برای افرادی که دارند، محسوب میشود. چربی خون، قند خون و فشار خون را تنظیم میکند، کاملترین مکمل غذایی و بهترین به خصوص بدنسازان و بهترین مکمل دارویی برای سالمندان است.آب پنیر اثر آنتی اکسیدانی بسیار بالایی دارد و تاثیر مثبتی روی رشد و تقویت استخوان به خصوص برای کودکان و نوجوانان میگذارد، همچنین باعث تنظیم و تقویت سیستم ایمنی بدن میشود این ماده برای بیماران کلیوی بسیار مفید است و به دفع سنگ کلیه و صفرا کمک میکند. آب پنیر در درمان روماتیسم مفاصل دست و پا موثر و برای افرادی که نمیتوانند مواد پروتئینی رایج را مصرف کنند مفید است. آب پنیر سرشار از مواد مغذی و اسیدهای آمینه است و اندازه و قدرت عضلات بدن را افزایش میدهد.
مزیت اصلی آب پنیر، است و به دلیل نفوذ در تمام رگهای اصلی، از گرفتگی عروق بدن جلوگیری میکند. همچنین آب پنیر برای پوست و مو و در درمان انواع لکهای پوستی، انواع سوء مزاجها و انواع اختلالهای خلقی مفید است.
امروزه به علت استفاده زیاد مردم از غذاهای کارخانهای و مواد نگهدارنده و همچنین آلودگی هوا در کلان شهرها، مقدار سموم موجود در خون و کبد مردم افزایش پیدا کرده است. بنابراین توصیه میشود افراد سالم هم در برنامه غذایی خود، نوشیدن مداوم این ماده را قرار دهند. مصرف این ماده، رده سنی خاصی ندارد. پروتئینهای موجود در آب پنیر، پس از وارد شدن به محیط اسیدی معده، به سرعت از آن عبور کرده و به روده کوچک میرسند. این پروتئینها در روده کوچک هیدرولیز شده و جذب بدن و خون میشوند. متاسفانه این ماده خوراکی، تنها در مراکز فروش مکملهای بدنسازی یا داروخانهها پیدا میشود و از خواص بی شمار این ماده، استفاده حداکثری نمیشود.
آب پنیر، یکی از و ویتامین از قبیل B2 و است. به همین علت، به فردی که چربی خون بالایی دارد و نباید از غذاهای چربی استفاده کند ولی به پروتئین و ویتامین نیاز دارد، مصرف آب پنیر به شدت توصیه میشود. همچنین مصرف این ماده به عنوان رژیم لاغری نیز مورد استفاده قرار میگیرد. علاوه بر این، هضم غذا را تسریع میکند. متاسفانه در ایران وقتی پنیر را در آب نمک قرار میدهند، کلسیم و مواد مغذی پنیر جذب آب نمک میشوند و آن را دور میریزند و چیزی میخوریم که خاصیت درمانی ندارد.
از این ماده همچنین به عنوان یک مسهل و داروی استفاده میشود. به این صورت که باید هندوانهای را نصف و هستههای آن را خارج کنید و با نیم لیتر آب پنیر مخلوط کنید و به شکل پوره در آورید و میل کنید. با افزودن مقدار کمیوانیل و شکر میتوانید مزه آن را بهتر کنید. گفتنی است کسانی که یبوست ندارند باید از مصرف آب پنیر به این شکل خودداری کنند؛ چرا که باعث ایجاد اسهال میشود. پودر آب پنیر، به علت داشتن لاکتوز و پروتئین، عامل مهمیدر مغذی کردن آرد و کاهش تاثیر نشاسته گندم است و میتواند باعث ماندگاری نان و جلوگیری از بیات شدن آن شود.
مضرات احتمالی
چنانچه این ماده به مقدار زیاد و بیش از حد مصرف شود، باعث ایجاد معده درد و گرفتگی عضلات میشود. همچنین افرادی که مشکل عدم تحمل لاکتوز را دارند، در صورت مصرف در دوزهای زیاد، میتواند باعث ایجاد حالت تهوع، سردرد و خستگی در آنها شود. همچنین مصرف زیاد و دائمی ممکن است باعث ایجاد آکنه هم شود.
بنابراین با اینکه خواص آب پنیر بسیار زیاد هستند اما به صورت زیاد از حد از آن استفاده نکنید.